2022-09-20
Europejskie Dni Dziedzictwa
Jednym z podstawowych źródeł więzi społecznych jest komunikacja czyli możliwość przekazywania myśli i wiedzy. Jednym z najważniejszych sposobów komunikacji w XIX w. była prasa. Słowo drukowane stanowi bardzo ważny element dziedzictwa materialnego i niematerialnego. Czasopisma polskie były podstawowym źródłem informacji i wiedzy, a w trudnym okresie Polski pod zaborami stała się czynnikiem integrującym społeczeństwo, „łączącym je słowem”. Publicystyka miała istotny wpływ na kształtowanie świadomości społecznej i życie narodowe.
Józef Ignacy Kraszewski współpracował z ponad 110. czasopismami polskimi i ponad 80. zagranicznymi. Redagował bądź wydawał sześć periodyków:
- Ateneum; - Gazetę Codzienną (później Polską); - Przegląd Europejski Naukowy Literacki i Artystyczny; - Rachunki; - Omnibus; -Tydzień Polityczny Naukowy Literacki i Artystyczny.
Autor „Starej baśni” uważany jest za pierwszego teoretyka prasy, nazywany bywa „najwybitniejszym dziennikarzem wszech czasów”. Wywarł niebagatelny wpływ na charakter prasy i zmiany w niej zachodzące. Wypowiadał się na wszystkie istotne tematy życia społecznego i politycznego kraju. Zabierał głos w dyskusji na temat roli gazet i odpowiedzialności, jaka wpisana jest w zawód dziennikarza. Ta dziedzina działalności Pisarza jest mało znana i niedostatecznie opracowana.
18 września br. włączając się w obchody Europejskich Dni Dziedzictwa Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego zorganizowało wydarzenie pn. „Połączeni słowem”. Uroczystość rozpoczął Krzysztof Bruczuk, dyrektor muzeum powitaniem gości. Następnie uczestnicy obejrzeli wystawę czasową „Józef Ignacy Kraszewski – dziennikarz, redaktor, wydawca, drukarz”.
Na ekspozycji zaprezentowane zostały: - bogata kolekcja XIX – wiecznych czasopism, z którymi współpracował J. I. Kraszewski; - wybrane artykuły Pisarza; - oś czasu ilustrującą skalę działalności publicystycznej autora „Starej baśni”, na której umieszczone zostały nagłówki czasopism, z którymi Pisarz współpracował, które redagował bądź wydawał; - rękopisy listów Pisarza: do Redakcji Ateneum, do Adama Pługa, do Maurycego Orgelbranda, do Józefa Majera, z pieczątką redakcyjną Tygodnia, do syna Jana z logo drezdeńskiej drukarni.
List w XIX w. był niezwykle ważną formą wypowiedzi. Listy, które się zachowały stanowią „perełkę” dziedzictwa i są źródłem cennych informacji.
Mało znany jest fakt posiadania przez J. I. Kraszewskiego polskiej drukarni w Dreźnie. Pisarz wydał ok. 74. pozycji, drukował na poziomie europejskim, zwracał ogromną uwagę na szatę graficzną wydawanych dzieł. Znakomitą część z nich pokazana została na ekspozycji jako element „łączności” ze współczesną sztuką drukarską. Hasło „Połączeni dziedzictwem” ma także odzwierciedlenie w pokazanych na wystawie elementach XIX – wiecznej drukarni: m.in.: żeliwnej prasie introligatorskiej, drewnianej prasie belkowej, wierszowniku, składzie zecerskim czy szufli zecerskiej z kompletem drewnianych i żeliwnych czcionek. Są one kanwą współczesnych maszyn drukarskich. Na głównej ścianie dla zobrazowania wyglądu XIX – wiecznej drukarni umieszczona została grafika przedstawiająca zakład drukarski Samuela Orgelbranda. Na ścianie obok zaprezentowane zostały grafiki XIX – wiecznych maszyn do druku.
Kolejną częścią spotkania była sesja naukowa, w której wzięli udział: - prof. dr hab. Grażyna Halkiewicz – Sojak wygłaszając referat: „J. I. Kraszewski – Cyprian Norwid: literackie kontrowersje i wydawnicze negocjacje”; - prof. dr hab. Krzysztof Stępnik z wykładem: „Kraszewski jako publicysta”; - dr Mirosława Radowska – Lisak z referatem: „O kilku niezrealizowanych zamysłach wydawniczych w świetle nieopublikowanej korespondencji J. I. Kraszewskiego”. Wystąpienia zaproszonych gości znacznie wzbogaciły wiedzę uczestników Europejskich Dni Dziedzictwa na temat XIX – wiecznej publicystyki jako elementu dziedzictwa materialnego i niematerialnego oraz udziału J. I. Kraszewskiego w rozwoju tej ponadczasowej dziedziny komunikacji społecznej. Wystawa czasowa natomiast pokazała XIX – wieczne wydawnictwa i pozwoliła „dotknąć słowa drukowanego”, jako dziedzictwa kulturowego i narodowego. Wydarzenie „Połączeni słowem” pokazało druk jako najdoskonalszą formę wyrazu myśli i czasopiśmiennictwo jako formę ich przekazywania i upowszechniania.
Uroczystość zakończyła się poczęstunkiem. W obchodach Europejskich Dni Dziedzictwa wzięło udział 41 osób.
Czytaj więcej
